Hechting: autonomie en verbondenheid

Wat is er aan de hand wanneer mensen hulp zoeken? Tegenwoordig denken we veel in termen van ziek zijn of een stoornis hebben. Of we voelen ons slachtoffer van anderen. Maar als je elke hulpvraag terug zou brengen naar een kern, dan kom op twee fundamentele begrippen namelijk een gebrek aan:

• zelfzorg (autonomie)
• zorg voor de ander (verbondenheid).

Ieder mens heeft namelijk twee basisbehoeften. De behoefte aan autonoom zijn en de behoefte aan verbinding met anderen. Dat kun je al zien bij kleine kinderen. Ze worden geboren in totale afhankelijkheid van hun moeder, maar al snel maken ze zich ook los en worden het hele “eigen” mensjes. Natuurlijk ook nog verbonden aan de moeder, maar ook strijdend voor hun eigen autonomie. En dat is goed. Kinderen moeten autonoom worden, terwijl ze ook verbonden blijven met de ander. Het één kan niet zonder het ander. Je kunt niet verbonden zijn aan anderen als er geen autonomie zou bestaan. En autonoom zijn zonder verbondenheid met anderen lukt ook niet.

Toch proberen veel mensen dat wel. Ze offeren een van beide basisbehoeften op. Sommige mensen proberen niet afhankelijk te zijn. “Ik heb niemand nodig!” Deze mensen vragen niet snel hulp, maar zijn wel vaak getrouwd met iemand die wel problemen ervaart en aanloopt tegen het afstandelijke “egoïstische” of “narcistische” gedrag van de partner.

Anderen offeren hun autonomie, hun behoefte aan zelfzorg op. Ze besteden hun leven aan het zorgen voor anderen, verwaarlozen zichzelf en laten veel over hun grenzen heen lopen. De pleasers. Deze mensen zoeken vaker hulp, maar vinden het enorm moeilijk deze manier van leven om te buigen. Veel christenen hebben ook nog eens het idee dat deze manier van leven (zorgen voor de ander en jezelf aan de kant zetten) heel bijbels is, en deels is daar veel voor te zeggen.  Toch komen ook zij nogal eens in de problemen als gevolg van een zekere verwaarlozing van hun autonomie. Want daar zit de crux, jezelf verwaarlozen is namelijk geen opdracht!

De uitdaging waar ieder mens voor staat is beide basisbehoeften in balans te krijgen en te houden. Verantwoordelijk zijn, en goed zorgen voor jezelf, maar ook oog houden en zorgdragen voor de mensen om je heen.

In feite zijn alle problemen die mensen ervaren terug te brengen tot deze twee begrippen. Herken jij het bij jezelf?  Wanneer jij voor jezelf  beide basisbehoeften op een weegschaal legt, welke kant zakt bij jou dan door? Dan vraagt de andere kant aandacht.

 

Auteur: Ferdinand Bijzet