Rouwtaken William Worden

Rouwtaak 1

Taak 1 is het aanvaarden van de realiteit van het verlies, van het ongeloof, het niet kunnen beseffen van deze gebeurtenis. Het is zo onwerkelijk: veder is er NIET meer. Zijn plaats wordt niet meer gevonden…

Deze realiteit ondergaan, accepteren, is de eerste taak. De menselijke geest verdringt het in eerste instantie, dit is een soort natuurlijke bescherming, omdat de werkelijkheid te erg is om te bevatten.

Waar het om gaat is een VERSTANDELIJK WETEN, maar ook een EMOTIONEEL BESEFFEN…..

Weten doe je het wel, maar het emotionele besef dringt pas langzaam door tot de geest. Mijn vader vertelde, dat toen zijn vader overleed, hij het zo bizar vond dat alles gewoon door ging. Uit het raam van ziekenhuis kijkend zag hij auto’s, trams, bussen, mensen, het LEVEN….. dat terwijl zijn vader net uit het leven, van de tijd in de eeuwigheid was gegaan.

Dit ten volle emotioneel gaan beseffen is de eerste rouwtaak die de rouwende krijgt te verduren. Hier komen allerhande emoties bij kijken, dat brengt ons bij de tweede rouwtaak:

 

Rouwtaak 2

Het doorleven van de pijn en het verdriet! De taak die we hebben is de doorleving van de pijn en het verdriet. Met andere woorden: je moet er doorheen.

De drinkbeker van verdriet en smart zal moeten worden leeggedronken. Het is onherroepelijk, je kan hem niet laten staan.

Hierbij komen veel emoties kijken:

Boosheid: dat dit mij nu moet overkomen!! De boosheid kan zich ook richten op God: als U dan bestaat, waarom dan dit?! Is een veelgehoorde klacht.

Boosheid is een emotie, die net als de andere emoties een plaats verdiend. Wanneer we onze boosheid miskennen, miskennen we een deel van onze emoties, en daarmee een deel van onszelf.

De plaats van onze boosheid in combinatie met het gereformeerde belijden kan soms vragen oproepen zoals hierboven weergegeven: mag je boos zijn, wat als mijn boosheid zich inderdaad richt op God? Hoe moet ik hier mee omgaan? Dit is niet in een paar zinnen uit te leggen en op te lossen. Wij adviseren u in zo’n geval om pastorale hulp in te schakelen.

Angst is een volgende emotie. Angst kan ontstaan voor een bepaalde ziekte, het verkeer o.i.d. Wat als het weer gebeurd? Ook bij kinderen zien we dit terug. Kinderen die een ouder verloren, zijn een stuk van hun veiligheid kwijt. Als mijn mama dit zomaar kan overkomen, waarom dan mijn papa niet?

Wellicht herkent u dit als volwassene. Belangrijk is om de angst er enerzijds te laten zijn, en om anderzijds reële en helpende gedachten over die angst te vormen. Het is bijvoorbeeld niet reëel om te denken dat dit zelfde nu ook mij overkomt.

Ook schuld kan een plaats hebben tijdens het proces. Had ik maar dit, had ik maar zus of zo. Als ik die borrelnoot niet had gegeven, was mijn kind niet gestikt! Als ik nu zelf met de fiets was gegaan, dan had mijn vrouw niet dat auto-ongeluk gehad. Als als als…….

Het is goed  om te beseffen dat wij het hier, in dit leven, zelf niet voor het zeggen hebben. De verantwoordelijkheid zou ondragelijk zijn. Wij weten echter dat de Heere het leven leidt, en dat Hij alle dingen bestuurt, in Zijn voorzienigheid.

Nuancering:

Niet altijd is er sprake van deze heftige emoties. Dit kan zijn als ouders op hoge leeftijd overlijden, als het de weg van alle vlees is. Zeker als een betere toekomst wachtte, kan er vrede zijn met de situatie.

Ten slotte is het goed om op te merken dat rouw, emoties, persoonlijk van aard zijn. Ieder mens ervaart dit op zijn eigen manier, we kunnen dus geen vaste maatstaven hierop los laten.

 

Rouwtaak 3

Dan, nadat alle plechtigheden achter de rug zijn, is daar een lege plaats. Dit wordt pijnlijk ondervonden, soms in de kleinste dingen.

Hij was altijd degene die de schoenen poetste, en daarvoor zorgde. Nu is hij er niet meer en moet ik dit zelf doen.

Zij deed de financiën, nu moet ik dit allemaal zelf in de gaten houden.

Wat te denken van bijvoorbeeld een volkstuin, regelen van de dingen buitenshuis,  vakanties enz.? Sommige dingen kunnen niet meer aan de hand worden gehouden en moeten wellicht worden verkocht. Dit is ook onderdeel van het rouwproces.

Daarbij is er sprake van een verandering in de identiteit. Burgerlijke staat: gehuwd, nee niet meer gehuwd maar WEDUWNAAR. Hoe aangrijpend om dat te beseffen. Van kind tot WEES.

Als achterblijvende moet je de dingen alleen gaan doen. Alleen verjaarsvisites aflopen, alleen de boodschappen doen enz.

Het toekomstperspectief veranderd danig, zeker bij overlijden op jonge leeftijd. Waar eerst wellicht nog plannen waren, is dit nu totaal anders. ‘We zouden samen van ons pensioen gaan “genieten” in een fijn  appartementje; nu is de aardigheid eraf…’

Alleen…

 

Rouwtaak 4

Het is belangrijk, om op gegeven moment als daar genoeg ruimte is geweest voor rouw, en de eerste drie rouwtaken zijn doorwerkt, om de draad van het leven weer op te pakken. Mensen die blijven hangen in een eerdere rouwtaak, halverwege het proces, kunnen hiermee enorm vastlopen en in een sociaal isolement terecht komen. Daarom adviseren wij om voor zover mogelijk weer naar buiten te gaan, de kerk en kerkelijke activiteiten te bezoeken enz.

Daarbij moet de overledene emotioneel een plaats krijgen. Sommige mensen blijven vasthouden aan de overledene. Zoals die familie die een slaapkamer had ingericht voor hun dochter, haar jas nog altijd aan de kapstok hing en waarvoor de tafel werd gedekt iedere avond. Op deze manier is afscheid nemen niet mogelijk.

Natuurlijk mag en moet er wellicht zelfs ruimte zijn voor herdenken: een foto aan de muur, een breiwerkje van ma waaraan ze bezig was en wat je bewaard. Bedenk echter altijd: hoe gezond is dit of dat, en geef ik nuchter een emotionele plaats aan de overledene?